Archives for: maj 2011

Patrz kotu swemu w oczy…

Przepiękny dzień przestał zachwycać, gdy zamykając okno, przytrzasnęłam kotu ogon. Tuskot zawrzeszczał. Nie zrozumiałam komunikatu; otworzyłam okno ponownie i raz jeszcze przytrzasnęłam ogon, na co kot podniósł wrzask jeszcze większy.

„Jedziemy do weterynarza” – rzuciłam, a kot niewyraźniał w oczach

Przestraszyłam się. Bezładnie pakowałam rzeczy do torby, sięgałam po dokumenty samochodu, kluczyki. Końcówka ogona zwisała nędznie, włócząc się za kotem, jak miotła za zmęczoną czarownicą. Zamarła zawsze zawadiacko zagięta końcówka ogona. „Jedziemy do weterynarza” – powtórzyłam i w ogólnym zdenerwowaniu, w którym najspokojniejszy był kot, bez protestów zajmujący dwukrotnie miejsce w transporterze („Niech sobie jeszcze pochodzi, zanim wyjdziemy” – powiedziałam i otworzyłam drzwiczki, a kot sobie jeszcze pobiegał), w końcu wyszliśmy.

Dramatyzm sytuacji nieco rozładowały krakowskie gołębie, które obficie naznaczyły samochód. Myślę, że ostatecznie na szczęście, ale w duchu wyzywałam je od najgorszych, bo o ile przez przednią szybę po zużyciu połowy płynu i zapaskudzeniu wycieraczek widziałam co nieco, to przez tylną szybę nie widziałam nic. Przez upał w samochodzie zaczęło śmierdzieć. Kot cicho miauczał w transporterze.

Na pytanie „Ileś razy mu ten ogon złamała”, odpowiedziałam cicho „Dwa”, złorzecząc samej sobie. Lekarz się uśmiechał. Rozluźniłam się. „Złamany nie jest” – powiedział w końcu. „To co mu zrobiłam?”. „Przetrącony. Dać mu zastrzyk na lepsze samopoczucie?”. Na luzie. Ten lekarz jest zawsze na luzie.

Podkusiło mnie, żeby zagadnąć jeszcze o biedne, wiecznie zaślipione oczka Tuskota

Leje mu się coś dziwnego, takie śpiki, które czerwienieją. Czyszczę mu oczka co rano. Pierwszy weterynarz, który go leczył, dał lekarstwo, orzekając zapalenie spojówek. Drugi – ten, co mu jajeczka odjął – stwierdził chorobę genetyczną, dodając „Będziecie się z tym bawili do końca życia kota, chyba że mu się cudem cofnie”. Kazał zakraplać. Zakraplałam. Czasem było lepiej, czasem się pogarszało, średnia wychodziła na bez zmian. Kotek biegał zaślipiony, lewego oczka nie mógł niekiedy otworzyć. Podkusiło mnie.

„Białaczka albo hif”. Na luzie powiedziane, a ja myślałam, że się osunę. „Dobrze, żeś mu ten ogon złamała”. A potem poszło szybko. Nie, nie szybko. Kilkanaście minut walki o pobranie krwi. Wrzask wzniesiony przy ogonie trzaśniętym oknem to był szept zaledwie. Z dumą muszę przyznać, że weterynarz, który niejedno już musiał zwierzę widzieć, patrzył z podziwem na Tuskota, walczącego o integralność skóry i zasób krwi. Biedactwo, perełeczka moja, przegrał. Zawinięty w ręcznik wyrywał się jak mógł, lekarz pytał, gdzie się takiego nelsona nauczyłam, krew pobrano i oddano do badania.

Kot znaczył czerwony szlak. Trzymałam mu wilgotny wacik na łapce, a on, choć na tarczy, cały spocony po bitwie, musiał zwiedzać teren. Zajrzał wszędzie. Po głowie biegały mi kotki – jedne białe jak białaczka, inne stereotypowo wychudzone, z piętnem hifa na pyszczkach. Tuskot wizytował, a ja już go kładłam na marach.

Przyszedł wyrok, w postaci wyluzowanego lekarza w przydeptanych tenisówkach

 

„Czytasz po angielsku” – wręczył mi kartkę, potem drugą. Wydruki z wynikami – „Jestem historykiem, nic nie rozumiem z tego” – oddałam kartki. „Hi, hi, ma to, neoplazja, a co to jest eksajtment?” – spytał lekarz. „Podniecenie, podekscytowanie” – machinalnie odparłam. „Hihi” – powtórzył luzak, któremu ufam – „hihi, jednemu wyszło fir, że fir we krwi ma, a temu wzburzenie”. Tuskot drogo krew swoją sprzedał i jest na to papier.

„Hifa nie macie” – orzekł – „tylko białaczkę”

„Jeden parametr ma ten wasz kot na sześć w normie. Co on je?” – zainteresował się. „Wszystko. Wczoraj bazylię, fetę, sałatę, ale to kot ze wsi, tam, gdzie się wychowywał, nauczono go wszystko jeść”. „To białaczka już na wieś doszła” – skonstatował lekarz – „Jeść trzeba kompleksowo. Wątrobę na wątrobę, nerki na nerki, mózg na mózg”. „Ale że kurzą wątrobę?” – zapytałam. „Żadnych kur, to zabójstwo dla kota!” – prawie wykrzyczał – „i żadnych konserw, saszetki nie tak paskudne, ale też złe, konserwy za to zabijają. Wieprzowa, wołowa wątroba. Mój Feliks wpieprza codziennie taaaaki” – tu pokazał jaki – „kawał wątroby i skacze na trzymetrową ścianę i na pazurach po niej zjeżdża. Inaczej wszystko przez oczy wychodzi”.

Zainteresowałam się tą wątrobą i niezwykłymi umiejętnościami Feliksa. Atmosfera zrobiła się już niemal ogródkowopiwna, Tuskot łaził po szafach. „Anemię też ma” – nagle dorzucił lekarz. „O, to tak jak ja” – wyrwało mi się. „To razem będziecie wątrobę jeść” – zaśmał się pan doktor, co na gbura wygląda, a zwierzęta kocha bardziej niż stu doktorów Dolittle w jednej osobie wcielonych. „Trzustka, nerki, krew w moczu, czerwono w oczach” – dodał. Zrobiło się groźnie. Zapisał, co miał zapisać. Zapłaciliśmy. Kot grzecznie wszedł do transportera, uprzednio pozwalając na sobie zademonstrować, jak należy zastrzyki robić. „Tabletkę w śmietance mu dawaj, bo gorzka!” – prawie na wyjściu usłyszałam.

Wyszliśmy z tą anemią, z trzustką, wątrobą, nerkami, oczkami, białaczką, neoplazją… Cały tłum wsiadł do samochodu; mandat pewny za przekroczenie liczby przewożonych pasażerów. Gołębie dawały się we znaki. Miła pani farmaceutka wszystko wyjaśniła, dodała, że gdyby były problemy, to sprzeda ampułki z zastrzykami bez recepty. W ostatniej chwili poprosiłam o dodanie strzykawek i igieł, o których wcześniej nie pomyślałam. Upał rósł, guano miękło na szybach. W myjni, nieodzownej w tej sytuacji, w niewybrednych słowach wywrzeszczałam facetowi w czerwonej hondzie, co o nim myślę i kim jest, gdy chciał zajechać przede mną. Opadłam na krawężnik bez sił.

„Wątroby wołowej nie kupicie, bo to stare…” – jęknęła pani w mięsnym stoisku w okrąglaku na Placu – „cielęcą mam, dobra, tę ładniejszą część wam odkroję, na masełku podsmażona, pycha, przysmak, będziecie lubić”. Patrzyłam na nią z uśmiechem i okrutnie szczerze powiedziałam: „Może pani dać ten brzydszy kawałek, to dla kota”. Nie zrobiło to na niej wrażenia „Już ukroiłam” – powiedziała, docinając jeszcze parę gramów do zamówionego „półkila”. Wątroba pięknie i gładko się kroi. Nie ma takiego drugiego kawałka mięsa, żeby tak łatwo, jak przez masło, przechodził przez nią nóż masarski.

Tabletka zjedzona w jogurcie, zastrzyk… Tym razem to Tuskot dumnie strzepał z siebie kurz bitewny i na wszelki wypadek schował się pod fotelem.

Wyszedł spod fotela i położył się na niedoszłym loco delicti. Kreweteczka

Miesiąc kuracji. Oczka mają się poprawić, przestać ślipić. Wątroba zacznie normalnie pracować, podobnie trzustka i nerki. Cały kot będzie zdrowy, wirusowa białaczka się zatrzyma. Ufaj temu lekarzowi, który choć świr, śpikami zwierzęcia się zainteresuje. I patrz na swego kota, jak on, zachwycony, patrzy na ciebie.

Patrz swemu kotu w oczy

LinkedInShare

Oktawa świętego Stanisława

Nie będę nic pisać o samym święcie, o obchodach, o procesji. Nawet nie zająknę się w rozważaniach, dlaczego przedstawiciele władz państwowych i lokalnych, a także reprezentanci krakowskich szkół wyższych przeszli w tejże procesji, tradycyjnie organizowanej w pierwszą niedzielę po 8 maja, który to dzień jest w polskim Kościele przeznaczony dla świętowania Stanisława, biskupa krakowskiego, ani też nie dorzucę, co na ten temat myślę (tzw. świętego, a przecież zdrajcy). Nie będę komentować tego wątku, jeśli komuś się zachce ze mną dyskutowac na ten temat. Nie podejmę też tego, co dla mnie było najbardziej uciążliwe – hałas, którym atakowano mnie od rana. Odgłosy nabożeństwa wcale mi nie przeszkadzają, ale dlaczego nagłośnienie było tak mocne, że mimo nowych okien, podobno szczelnych, słyszałam odgłosy z zewnątrz lepiej niż własną muzykę w domu? Wreszcie, dlaczego chór zatrudniony do śpiewania na uroczystości fałszował (szczególnie soprany)? I dlaczego kleryk, który został wybrany na ten dzień, miał problemy z intonacją i utrzymaniem dźwięku na jednym poziomie do tego stopnia, że nawet organista nie trafiał w tonację, do której „zmodulował” w czasie śpiewu?

Nie, nie będę o tym pisać. Bo będzie o odpuście.

Odpust to było dla mnie słowo puste (aliteracja ładna, choć niezamierzona). Gdy zrozumiałam, co to znaczy „odpust”, trochę przestało mi się podobać „chodzenie na odpusty”. Gdy zrozumiałam, co to znaczy „pójść na odpust”, kupić sobie „coś”, a w zamian dostać odpuszczenie grzechów – w najbardziej banalny sposób tłumaczone – przestało mi się to podobać. Wiem, oczywiście, że to nie działa już tak jak kiedyś, w średniowieczu czy wczesnej epoce nowożytnej, nie ma odpustu z automatu, za wydanego miedziaka. Wiem też, czym jest procesja i takie dewocyjne ujawnienie wiary nawet mi się podoba – zdaję sobie sprawę z tego, że przejście w procesji jest dla uczestników wspólnotowym przeżyciem religijnym. Taka idea, koncepcja doświadczenia zbiorowego jest obiektywnie przekonująca dla mnie, choć nie trafia do mnie subiektywnie.

Poszłam na odpust, bo to dla mnie tradycja.

Zbliżałam się z obawą, co zobaczę.

„…i odpuść nam nasze grzechy”

…za kupiony kawałek plastiku. Wiem, że to już przeszłość i to daleka przeszłość, i zakup dokonany na odpuście, to nie jest faktyczne odpuszczenie grzechów. To zdanie bardziej odnosiło się do tych, którzy pozwalają, by co chwilę na odpustach pojawiały się kramy z badziewiem. Niechże ich grzech, karmienia tandetą, zostanie im odpuszczony.

„Idziemy na krucjatę”

Jak inaczej zinterpretuje historyk obecność kramu z bronią zabawkową na religijnym odpuście? Tak, można było też wspomnieć wojowniczego papieża Juliusza II, ale krucjaty łatwiej. Organizatorzy chyba uzgadniają z właścicielami kramów, co będzie sprzedawane, Kościół powinien uczestniczyć w procesie odchodzenia od takich zabawek dla dzieci.

„Wszystko, co najważniejsze”

Jako dziecko nie rozumiałam zdobienia okien i bram na procesję. Dziś widzę to tak, jak człowieka, który przed wyjściem z domu, stroi się dla innych. Albo lepiej: gospodarza, który przyjmuje gości i chce im pokazać wszystko, co dla niego najważniejsze.

„Cisza między murami”

Ludzki gwar, szarpanie się baloników na wietrze, syk helu wdmuchiwanego do nich, furkotanie wiatraczków – zmęczyło mnie. Tam, gdzie chmury, tam, gdzie niebo – tylko tam ciszę na odpuście można znaleźć. Tam, gdzie nie ma ludzi. Na odpuście niebo jest szczególnie ważne i zapatrzeni w cuda na kramach, zapominamy o cudach niebiańskich.

„Na koniku, hej!”

W tym różowym koniku mieści się miliard marzeń dziecięcych… Na zdjęciu kucyk się błyska. Piękny jest. Marzyłam i ja o takim. Cieszę się, że w sferze marzeń na zawsze pozostanie.

„Bawimy się w chowanego”

Trzy zapomniane baloniki z, o ile się nie mylę, teletubisiami. Schowane za krzesłem, odwrócone tyłem do przechodniów. Żal mi się ich zrobiło. Czyżby schowane na fali starego oskarżenia o szerzenie perwersji?

„Zdobycze odpustowe”, czyli „Dziękuję Ci, Babciu”

Z odpustu wróciłam z łupami, choć niebogatymi. Kolczyki oraz wiatraczki, czyli najważniejsza metoda walki z gołębiami mojej babci. Pójdę w jej ślady. Postawię dwa wiatraczki na balkonie, jeśli pomogą, to dziękuję Ci, Babciu!

„Ozdobiona odpustowymi zdobyczami”

Słoneczniki w słońcu. Jestem przekonana, pomogą mi przetrwać wielkie burze, które czekają mnie w najbliższych dniach.

 

Niedługo Boże Ciało. Szykujcie się na odpust!

LinkedInShare

Reklamy, które mnie zaczarowały

Rzadko czarują mnie reklamy, które traktuję nie jako źródo informacji o produktach czy usługach, ale arcydziełka, a przynajmniej chciałabym, żeby tym były. A ostatnio przy jednej reklamie się rozpłakałam, a przy drugiej (kilku w kampanii) rozmarzyłam. Zostałam jednym słowem zaczarowana.

Pierwsza to reklama google. Gra na emocjach. Dotyka tego, czego nie powinno się dotykać, niech was, google, szlag trafi!

Druga to reklama Kindle. W zasadzie chodzi o to, żeby pokazać, ile książek się ściągnie w 60 sekund na Kindle. Dla mnie to jasne, że odwołują się do tradycyjnych wyobrażeń o książkach. Czytając, możesz być tym, kim chcesz. Film tego nie daje. A twórcom tej reklamy, mini-filmu, udało się to pokazać!

Reklam Kindle jest więcej, najbardziej lubię tę z numerem 3.

 

Popłakałam przy googlu, to idę uspokoić nerwy przy książce. Jak najbardziej tradycyjnej. W.G. Sebald, paper ed.

Screen Shot 2015-06-27 at 23.53.17

LinkedInShare

Cytrynowe drzewo

W nocy obejrzałam film Cytrynowe drzewa (Etz Limon), prod. Izrael/Niemcy/Francja, reż. Eran Riklis. Film o palestyńskiej wdowie broniącej w izraelskich sądach przy pomocy palestyńskiego prawnika swojego sadu cytrynowego, który ma być wycięty, bo może stanowić zagrożenie dla jej sąsiada, ministra obrony Izraela.
W głównej roli – przepiękna aktorka, Hiam Abbass (Hiyam – ten zapis jej imienia bardziej mi się podoba), w filmie stylizowana była na ubogą kobietę, na granicy między pociągającym wiekiem balzakowskim a schyłkiem życia, gdy nic już nie pozostaje poza wspomnieniami.

[[posterous-content:pid___1]]

Szykowała się na ten czas, w przepięknej scenie ubierania złotej biżuterii, całego posiadanego majątku. Przygotowywała się na odejście w cień, mówiąc do swojego adwokata, Ziyada Dauda (Ali Suliman), „Nie mów nic, czego moglibyśmy potem obydwoje żałować”. Kobieta, która odchodzi, nie chce niczego żałować. Kobieta, która odchodzi, kryje się w cieniu tej, którą była. To też pokazał nam reżyser filmu i operator kamery, jak też operator świateł – rozświetlając twarze obojga na kilka sekund, które stały się wiecznością.

Te zabiegi – ze światłem – znam z innych filmów bliskowschodnich (najbardziej zapadły mi w pamięć w filmie Przyjeżdża orkiestraBikur Ha-Tizmoret – i tam też służyły do pokazania miłości niemożliwej do spełnienia, uczucia, które pozostanie niewypowiedziane). Trudno się dziwić, że mając tak niezwykłe światło wokół, grają nim, wykorzystują je w sztuce. Trudno też się dziwić, że w tak intensywnym świetle rozbłyskują tak intensywne uczucia. Z trudem natomiast przyjmuję do wiadomości, że potrafią te uczucia okiełznać. Paradoks Orientu. Odnajduję go w książkach autorów marokańskich, egipskich, algierskich, tureckich. Szukam u Włochów, Francuzów, Hiszpanów czy Greków – innych ludów śródziemnomorskich i, ciekawe, nie znajduję. Zatem blask uczucia opanowanego to typowe dla ludów Wschodu? Przypominam go sobie także z Baśni tysiąca i jednej nocy – choć tam pożądanie wielokrotnie spełniano, przemoc wszakże mieszała się z obopólną zgodą.

Wiele można zobaczyć na zajawce:

Film, tak, film. Jego polityczny aspekt jest niezwykle silny. Twórca, Izraelczyk, zdecydowanie opowiada się po stronie palestyńskiej wdowy. Jej oponent nawet nie jest jej wrogiem – jest odarty z ludzkiego, zwyczajnego wymiaru, staje się tylko „ministrem”, reprezentującym izraelską władzę w kraju i dominację nad palestyńską mniejszością. Tym ludzkim alter ego ministra jest jego żona, pełna wątpliwości, aczkolwiek nieujawnionych/nieujawnianych. Jedyny moment, gdy daje się ponieść emocjom (tym prawdziwym – chcielibyśmy wierzyć), to jej potajemny, wydawałoby się, bieg do domu wdowy i przerwana przez ochroniarza próba podjęcia rozmowy z kobietą, z którą połączył ją cytrynowy sad. Bardzo subtelnie pokazano interwencję stron trzecich w konflikt izraelsko-palestyński – palestyński prawnik studiował w Rosji (bardzo podobało mi się jego przeistoczenie, z niechluja, o rękach śmierdzących sardynkami, w narzeczonego córki ministra Autonomii Palestyńskiej – a to wszystko dzięki sprawie wdowy; czyli Autonomia rozwija się, przemienia, walcząc z Izraelem na różnych frontach – prawnika widzę jako symbol jego kraju), wypowiada się ambasador Norwegii, popierając stanowisko głównej bohaterki, minister musi się tłumaczyć przed amerykańskimi mediami. Propagandy w tym filmie nie widzę, dostrzegam za to apel do rodaków: opamiętajcie się – mówi do nich pan Riklis.

Czy dobrze odczytuję ten film? Konflikt, który według mnie jest próbą połączenia dwóch stron. Skazaną na niepowodzenie? Właśnie nie; skazaną na kompromis zły dla obu stron – vide ostatnie sceny. Co się dzieje z Mirą Navon, co robi Israel Navon (czy przypadkowo otrzymał w filmie imię „Israel”?), gdzie jest Salma Zidane. Nic nie zdradzę, jeśli napiszę, że w tej ostatniej scenie Salma spaceruje po swoim cytrynowym sadzie, a dzięki temu gładko przejdę do tego owocu. Zastanawiałam się bowiem, dlaczego właśnie cytryna, nie pomarańcza lub słynne na całym świecie izraelskie grejpfruty.
Cytryny przybyły z Chin i Indii, gdzie pierwotnie rosły i na Bliskim Wschodzie zaczęto je uprawiać w V w. n.e. (lub w VII w. n.e.). Europejczycy poznali je lepiej w czasie wypraw krzyżowych. W wieku XVI wielkie uprawy cytryn istniały w koloniach amerykańskich i (przede wszystkim) na Kubie. W kolejnym stuleciu cytryna stała się jednym z ważnych symboli wykorzystywanych w bardzo popularnych wtedy martwych naturach. Oznaczała luksus, ale jednocześnie umiarkowanie i cnotę. Cytrynom w martwych naturach nadawano jeszcze inną funkcję: ich właściwości odżywcze miały zabijać truciznę sączącą się ze szczątków zwierząt, a w szerszym wymiarze symbolicznym – cytryna symbolizowała życie wobec śmierci.

Idąc tym tropem palestyńska wdowa jest wcieleniem cnoty (zgadza się), umiarkowania (jak najbardziej), życia (również, w wymiarze ciągłości – ten sad założył jej ojciec i chciała go przekazać dalej, swoim dzieciom; sad też był podstawą jej utrzymania, czyli życia). Pomarańcza nie ma takich cech. Pozostaje jeszcze luksus, który interpretuję następująco: otóż w opinii izraelskich „ciemiężców” (celowo w cudzysłowie, dystansuję się od tego słowa w pewnej mierze) Salma Zidane nie zasługuje na to, by być posiadaczką luksusowego sadu cytrynowego. Trzeba go wyciąć, trzeba ją pozbawić jej cytrynowych drzew – stąd decyzja władz. Cytrynę we śnie widzieć, według różnych senników, to odczuwać zazdrość. Mira Navon zazdrości Salmie Zidane nie tylko sadu, ale i spokoju, który, choć naruszony, to ciągle maluje się na pięknej twarzy bohaterki.
Film wspaniały. Obejrzeć go trzeba. Mnie uwiodła sama tylko czołówka z piosenką Lemon Tree i słowami:
Lemon tree very pretty, and the lemon flower is sweet, but the fruit of the poor lemon is impossible to eat
O tej piosence warto dowiedzieć się więcej http://en.wikipedia.org/wiki/Lemon_Tree_%28Will_Holt_song%29
Jej fragment, w wykonaniu filmowym, jest tu:

LinkedInShare